tours estambul ve islam savasları33
sizlere en güzel bilgileri yazan tours estambul diyorki Maruf el-Kerhi ile (M. 815) başlatılır. A. Kadir-iGey|j,j ile (M. 1166) Ahmet Yesevi’ye kadar devam eden bir i|j olarak İslâm Tasavvufu teşekkül etmiştir. Çok büyükınj savvıflar yetişti. Tasavvuf ilminin ana konuları tesbit edildi.Sı| bir sınıf olarak teşekkül etti. Prensipleri kuruldu.Tasavvuf döneminde, Yezidiyye, Sehliyye, Kassariyye, Ciinf, diye, Muhasibiyye gibi Tasavvuf ekolleri oluştu. İlk devirlerdeZalj lere “Sufi” denildiği gibi sonraları bunların yoluna Tasavvufdeıi
10 ve 11. asırlarda Tasavvuf, İslâm dünyasının her tarafiııaji yıldı. 11. asırda yaşayan mutasavvıfların sözlerinde fikri gelişmÜT; oluşur. Yani fikirler, özel tabirler ve ıstılahlar ortaya çıktı. Keşi,te ramet, marifet, sır, hakikat, tasarruf, sekr, savf, makam, hâl, AMl fani olmak, sevenin sevgili ile birleşmesi, mecazi varlığın gerçek® İlk olan Allah’tan başka varlıkların yok sayılması gibi tabirlerim lardan birkaçıdır.
Bu dönemde öne çıkan isimler, Zünnun el-Mısri ile Seri)* Sakatî’dir.
Tasavvufun yayılmasıyla aralarına kötü niyetliler de sızdı.Bici ve hurafelerin yayılması için çalıştılar. Bunlara “mustasvif'dent
Hicrî 3. asırda ise bir kısım âlimler dinî emirlerin illetlerinünf lemeye, fıkıh usulü oluşturmaya ve bunu geliştirmeye başladılar i-tışmalar yaptılar. Sonuçta FIKIH ilmi ortaya çıktı. DahasonR ise fıkıh ehli Tasavvuf ehline karşı cephe aldılar. Ve sonralsö^ sünnet dışı fırkalardan “İmamiyye” de tasavvufun alcyhüd'^ Mu’tezile mezhebi mensupları da İlâhî aşkı kabule yanaşınıy*»^ lere karşı çıkıyorlardı. Tasavvuf ehlinin başta gelen düşmanlaa^
Mırtlıı T^rJ >«
Cüneyd-i Bağdadi tarafından temsil edilmiştir. İti^ji^
tın zahirine uymaya dikkat edilir.
Hallac-ı Mansur Hicri 3-4. asırda idam edildi.
Hallaç (244/858) ders aldığı şeyhlerini izinsiz olargu Cüneyd-i Bağdadi’ye gitti ancak Şeyhlerini izinsiz terk Cüneyd-i Bağdadi tarafından kabul edilmedi. Hallaç, r
gitti. Burada dayanılmaz bir mücahede devri yaşadı. Önce5y,|^' illerine ardından da 5 yıl Hindistan’a giderek burada irşadfaji '^ lerinde bulundu. 292 yılında Bağdad’a yerleşti. O yıllarda isyanı başlamıştı. Hallaç da 301 yılında Kasmati damgası ye,j^| kalandı, hapsedildi. Vezir Hamid onu “Allah’lık ve peygamberljj^ dia etmekle” suçladı. Sonra o Hac etmeye gerek olmadığım ^ sin bulunduğu yerde de Hac edebileceğini ileri sürdü. Hallaçça yılında feci bir şekilde öldürüldü. Cesedi yakıldı. Külleri Dideıji, rine savruldu. Ve bir Hak dostu böylece haksız yere öldürülmüş o|
tarikatlar
1-Kadirilik: Bağdat merkezli ilk tarikattır. Kurucusu A Geylânî Hazretleri’dir. (1026-1166)
2-Rufailik: Basra doğumlu Ahmet er Rufa-i Hazretleri ta& fından kurulmuştur. (1118-1183)
3-Yesevilik: Türkistan bölgesinde ortaya çıkan tarikata!k-rucusu Ahmet Yesevi Hazretleri’dir. (562-1166)
4-Medyeniyye: Ebu Medyen Şuayb el-Mağribî tarafmdaak rulmuştur. (590-1194)
5-Kübreviyye: Necmettin Kübra tarafından kurulmuştEİ' 618/1221)
6-Suhreverdiyye: Abu Hafs Ömer Sühreverditarafındaot rulmuştur. (632-1236)
7-Çistiyye: Muinuddin Haşan Çişti tarafından (Ö.633/1236)
8-Ekberiyye; Vahdet-i vücud (varlığın birliği) görüş®*’'^ yanan bu tarikat, Şeyh-i Ekber namıyla ünlenen Mııhyidd'-''® Arabi tarafından kurulmuştur. (Ö. 638/1240)
9-Şazeliyye: Kuzey Afrika’da teşekkül eden bu tarikâk- ,
tfesan Ali bin AllduHalı ftaamU kımıltımrttıf. (65^
10-Bektaşiye: Hacı Bektaş-ı Veli tarafından kurulmuştur. (Ö. 669/1271)
11Mevleviyye: Mevlâna Celâleddin-i Rumî tours estambul tarafından kurulmuştur. (672/1273)
12-Bedeviyye: Ahmed bin Ali Bedevi tarafından kurulmuştur, (1200/1276)
13-Desukiyye: İbrahim Desuki tarafından kurulmuştur. (Ö.
*; 693/1295)
\14- Sadiyye: Saduddin bin Musa Cebbavi tarafından kurul-
I muştur. (700/1300)
I 15- Nakşibendilik: Şah-ı Nakşibend Muhammed Bahaeddin ^ Buharı tarafından kurulmuştur. (Ö. 791/1389)
I 16- Halvetiyye: Ömer bin Ekmeluttin Hâlveti tarafından ku-I rulmuştur. (800/1397)
117- Bedrettiniyye: Simavna kadısının oğlu Şeyh Bedrettin tarafından kurulmuştur. (Ö. 1417)
;18- Bayramiyye: Hacı Bayram-ı Veli tarafından kurulmuştur.
(ö. 833/1429)
Bunların haricinde kollardan gelen tarikatlar da vardır.
I BU TARİKATLAR
I Eşrefiyye, Halidiyye, Müceddidiyye, Uşşakiyye, Celve-! tiyye, Sümbülliyye, Cerrahiye, Şemsiyye
BUGÜN ÜLKEMİZDE EN ÇOK MENSUBU BULUNAN TARİKATLAR A- KADİRİLİK
A. Kadir-i Geylânî tarafından kurulan bir tarikattır. (Tam adı,
I Muhyiddin Abu Muhammed A. Kadir-i Geylânî’dir). Baba tarafından ! Hz. Hasan’a dayanır. Anne tarafından da Hz. Hüseyin’e ulaşır. Yani A. Kadir-i Geylânî Hazretleri hem Şerif hem de Seyyit’tir. Abbasiler döneminde yaşamış, birçok Abbasi halifesinin değiştiğini görmüştür.
Geylânî, küçüklüğünde ne yapsa ne etse hep “Sen bu iş için yaratılmadın!” sesine mazhar olurJ^^ Çift sürdüğü öküzlerden biri de hep ^ynı şeyi söylermiş. Bunun üzerine korkup annesinin yanına koşan A' Kadir-i Geylânî Hazretleri ilimle meşgul olmak için annesinden
^2 Seyyid Edbu-I Haşan Ali Nurbağ Behçetü-l esrar
Riyazetle, zühd ve ibadetle meşgul olur. Nefsiyle cihad savvufa intisap eder. 2 defa Hızır (as) ile görüşür. Riyazet" dersleri alır. Çok yüksek bir ilim elde eder.
Gavs’tır; Gavs, “yardıma koşan” demektir. Sağlığm(jj gibi öldüğünde de tasarrufu devam eder. İnsanların yardmuj^^ şar. Gavsu-1 Azam’dır. (En büyük Gavs’tır). Veliler içinde en mertebeye sahiptir. 4 büyük kutbun da en büyüğüdür.
“Muhyiddin - El bazul eşheb - Bazullah (Allah’ın doğanı)-K||, Aktap (kutuplar kutubu) - Gavsu-1 sakaleyn (insan ve cinlerin Cjy Bedelü-1 ebdal - Esedür rical (erkeklerin aslanı) -Alâmetn-zzaım, (zamanın alâmeti, işareti) gibi unvanları vardır. Allah ile manj; olarak konuşan bir zattır.
A. Kadir-i Geylânî Hazretleri oğluna şöyle vasiyet eder:
“Oğlum bilmiş ol ki, tarikatımız şu esaslar üzerine^ rulmuştur:
1-Allah’ın kitabına sarılmak.
2-Resûlullah’ın sünnetine u5onak.
3-Gönül selâmeti.
4-Cömertlik.
5-Hayrı çoğaltıp yaygın hâle getirmek.
6-Eziyet ve cefa etmemek.
7-Kimseyi incitmemek.
8-Müslümanların bir takım hatalarını hoş karşık yıp, görmezlikten gelmek. Bilmiş ol ki tasavvuf bu 8 has let üzere kurulmuştur.”
A. Kadir-i GEYLÂNÎ Hazretleri abdestsiz dolaşmaz,!»# ğunda hemen yeniler ardından 2 rekât namaz kılardı. Üzerine as sinek konmazdı. Kendisine bunun hikmetini soranlara şöyle#
“Üzerimde ne dünyanın pekmezi var ne de ahiretinhal'
Yaz ve kış sıcak ve soğuktan etkilenmezdi. “Kul için Allah'a yal® İlk nasıl olmalı?” sorusuna, “İlki geçici ve kötü şeyler bırakmak' * ise Allah’tan razı olup ona teslim olup candan bağlanmakla'-
O mertebeye doğruluğu sayesinde ulaştığım söyleyendeyim giyinir, iyi ve lezzetli şeyler yerdi. Geylânî, kula belânın hel®^' değil denemek için geldiğini kaydeder.
3" lasavvur yoıuyıa Kaıum iiaöLaıiKiarmııı mak, mânevî yolculuğu kalp ayağıyla yapmaktır. Birincisi fgj cisi vacip, üçüncüsü sünnet hükmündedir.^sa
Şah-ı Nakşibendi’den sonra İmam-ı Rabbani Hazretleri diye kolunu kurdu. Bu kola Şah Veliyullah Pehlevi, Mevlâng f Bağdadî gibi zatlar intisap etti. Halid-i Bağdadî ile Halidiyelco], ladı. Şu anda Türkiye’de en yaygın olan bu Halidiye koludur., Nakşibendî, “Keramet istemem, istikamet gerek!” der.
Ülkemizde başka tarikatlar da mevcuttur ancak biz buradan subu bulunan bu iki tarikatı nazara vermekle kifayet ediyoruz.
Tasavvuf ve tarikatlar hakkında özet bilgiler Seyr-i Sülük tabiri
Tasavvufta Hakk’a ermek için nefsin ve kalbin temizlenmesigs. yesiyle bir rehberin öncülüğünde ve denetiminde çıkılan çeşitlina-kamlardan geçilen, manevî ve ruhî yolculuk demektir.
İki kanattan maksat
Amel ve inançtır. Yani dünya ve ahiret mutluluğuna kavuşmam yolu Peygamber efendimize (s.a.v.), ehl-i sünnet âlimlerinin açıic]adj|ı şekilde tâbi olmaktır. Bu da öncelikle bu büyük insanların görüşleri doğrultusunda inancı düzeltmek; helâl, haram, farz, vacip, siiımet, mendup ve şüpheli olanın ilmini öğrenmek ve mutlaka bu ilimle amel etmektir. İşte bu inanç ve amelden oluşan iki kanat elde edildto sonra eğer ezelde mutlu olanlardan olması takdir edilmişse mukaddes âleme uçmak nasip olur. Bu iki kanat olmadan yükselmek olmaz.
Riyazet
