guia de estambul ile islam bilimi78 sizlere en gğüzel bilgileri yazan guia de estambul diyorki Sîret yazarlarından Suhey/f (ö. 581 h)’nin verdiği bilgiye göre Pey; (s.a) hicrette Küba'ya vardığında oradaki ilk hutbesinde ki bu onun ilk ğı cuma oluyordu; “Varım hurmayla (verilecek zekâtla) bile olsa ateşte nulması ve bu da mümkün değilse güzel sözle yardımda bulunulması” yapar. Daha sonra Peygamber’in o yerdeki ikinci hutbesine de yer veren : burada da onun; “Birbirinizi Allah’ın rûhuyla seviniz; Allah ahd-i mısak zulup ters yüz edilmesinden hoşlanmaz”, dediğini kaydeder^. Allah Rt hutbelerinde bir yandan İktisadî zorluklann en üst seviyede feragatle c m anlatmak isterken öte yandan da o, insanlan: birbirlerini Varotan'di sevmeye ve O’ndan gelen buyruğa bağlılıkta sadakate çağırmış oluyon Elçisi “gönül zenginliği”ne yer verdiği bir sözlerinde de ki Müslim bu bölümüne kaydetmiştir: “Zenginlik mal çokluğu değil asıl zenginlik göni ligidir”, derler^. Doymayan hırslar mal karşısında kendilerini hep yoksu çeklerinden onların vermesi olmaz. Gönlün ise nice tür zenginlikleri olu
Kur’an ve Hz. Peygamber (s.a) sâdece aklı değil rûhu, kalp ve harekete geçirdiler ki bu konularda çokça âyet vardır. Akıl, kalp gönü bunlar Kur’anı değerler bütününde birbirlerinin zıtlan ve birbirleriy şeyler ve çelişen boyutlar değil daha aşkın olma ve en güzele. En Y yüce tefekküre ulaşma yolundaki sırzdanışlardır. Burada akıl atılmada o da en yüksek seviyede çalıştırılıp harekete geçirilir ki bunu başaranla
43 Suheylî, lV/98, 239 vd.
retiler doğrultusunda inşa edilen bir sevgi/gönül ve ervU nıUM clüu olmalıdır. Orada kavgalar değil sevdalar, güzellik ve hnvmnlıklrtr geçmişte ahlâkçılarımız, ehl-i hikmet işte bunun peşine düşınu medîne-i fâdıla/erdemler iklimine sahip bir ülkeyi ve böyle hi» Ui küsüdür. Şeytan îmanı olduğu gibi akıl ve zevkleri di* hep tersine dedir ki ona dikkat edilmesi gerekir. Kur’an bu uyanlnrln dulud
Kur’an\ Yüce Yaratıcı’nm değerlerini, değer hükümlerini y, lara ters bir hayat içinde olanların kalpleri üzerinde oluşacak kirlerden söz eder^^ ki o yollarda mâna ve gerçek sevgide boyu halde mümkün olmaz veya çok yavan olur. Kalp fizik/lîiyolojı oU ta sahip olduğundan biz bu leke ve paslanmaları tam kavrayam tezahürlerini görebiliriz.
b.Sevgi, nefret, küskünlük ve ümitsizliklerin kimyalaı sevginin temel ihtiyaçlardan olduğu;
Yukarıda da dile getirdiğimiz gibi; maddî varlık ve V^ede; !, ?ab olmadan, bizatihi kendileri olarak; sevgi gibi bir Ş4’v vıu inıc nası mümkün olmaz. Önce bunu tespit etmemiz gerekir, insanda gelince beyinde sevgiyi algılayan ve ona göre onun kimyasır Iduğu belirlenmiştir. Yine dinlediğime göre hücreler etkilenebili uygusu çoğaltılabilmektedir. Bu aynı zamanda mutluluk duy ibi nefret de azaltılabilmektedir. Bu etkileme ilâçla olabildiğ âbilmcktedir. Ancak bütün bunlar insana o Yaratıcı'nın var elekelerdir. Biz onlar üzerinde etkili olmaya çalışırız ki bu, e< davilerle de olabilir, Kur’an'ı özümsemek burada en etkin \
Biz bir bebeğin bile sevgiye gülücük veya tebessümüyk rürüz. Hayvanlar ve hatta bitkilerin sevgiden ve kendileriyle n hoş konuşmalardan etkilenip olumlu bir psikoloji ve de I ne girdiklerini de artık bilebiliyoruz. Külli (evrenselliğin de
SEVGİNİN KOKİ EKI. PAVlJVSIMt VV H1 1>IV( 1 I SMl AHİ AkI
i bir ruh canlı-cansız varlığın tunumu i<,ten kaps.ımi'j rjonınuv'" Vu< f Vntalu ı'nı I bir sahip olarak; yetiıjtiıvn, bt’sleyen. büyüten anlamındaki "Hah" imiU vt* sitr İKur an’ın başında Fatiha da butun âlemler iyin w? konusu yapılmi'ı vı* t Vıu 'sevgi, merhamet ve tüm gu/elliklerin kayırağı rahman ve rahim pıbı diğı i lUı ‘.ıh da yine burada birlikte dile getirilmişlerdir İnsan, diğer tvsniı ve halta bılkıleiın Vı Rab'den aldıkları - bir cinsten ötekine farklı olsa da ■ bu ruhlaıını u-vgıyle olun yönde hareketlendirmek, işte bazı misallerde gorüldıığu gibi, muınkuıı olal mektedir. Durum böyle olunca sevgi gücü ve desteği invınflan «•sirrjt'nınenieli Sevenler de sevilenler kadar güzel kimya kazirnırlar Dayanışma, ruh gu/cllıği ortaya koyduğu bir durumdur ki bu güzellik yüzlerde de kenflmı goslent
Sevdiği kişiyi yanlış karşısında uyarmak da sevginin gereğidir .Snrgi ve ı ret bunlar, konunun uzmanlarından dinlediğimize göre, insanda ve onun gc dünyasında kendilerine göre bir kimya üretirler; Bin mutluluk rrtekı mutsu kimyası üretir. Seven ve hayatı sevenin kimyası ile yine nefret duyguları taş nın bu kimyaları, sahiplerine olduğu gibi karşı tarafta da etkili olurlar Küskii ve nefret, sahibine ötekinden daha az zararlı olmeızlar. Ancak ahlâki ve hu bakımdan haklı küskünlükler olur ki bu da kendi mâkul suresini aşmama Biz küskünlük konusunu burada ayrıca ele alacağız ‘ Genel ahlakla ilgili n ^dilmesi gereken hususlara karşı ise bağışıklık olmamalı ve kimyamızın b ırası pahasına onlara karşı daim bir tepki hali surdurulrnelulır
- Sevme ve sevilmek her ikisinin de temel Ihtlyaçiardan olda ve sıkıntıları sevgi ve hayırla gidermek:
İmam Gazali mutluluk kimyası anlamına gelen "Kimyây i saâteC a ser yazmıştır. İç dünyamızın rahatlaması ve bir huzur gönenç iklimine 1 lası için onun, ilmin yanı sıra ayrıca mânalar ve mukaddesatlar kimi em hal olması gerekir. Aksi halde o dünyada huzur ve sevgi çiçekleri dimini bulamazlar. Sevilmek ihtiyaç olduğu gibi başkalarını, varlığı ve ?vmek de bir ihtiyaçtır. Sevmeyen kendini yalnızlığa mahkum etmiş u. görünmez bir yalnızlıktır. İnsan sadece başkalarını değil o kendini d endinc de hep iyilik yapıp güzellikler sunmalı, hatta mesela bazen sırf 1 ile hediyeler almalıdır. Peygamber (s.a), yoksulun kendi kendine ikraı akadan saymıştı''*.
Küskünlük konusunda geniş bilgi için bak. C Yeniçeri. Hz. Muhammed, Ya^adığt oe Y
insanın temel ihtiyacı sadece rncıuo. _____...u.,cv
kilde bir ihtiyaçtır ve bu yönden varlıklı ile varlıksızın da bir fai îman bir ihtiyaç olduğu gibi "Seugi" de yine böylesi bir ihtiyaç olan için hem verme ve hem de alma bakımından bir ihtiyaç fa sevgiyi vermesi aslında veren için de bir ihtiyaçtır; Veren \ bulur ve o, nice sıkıntı ve mutsuzluklarından bu yolla kurtulal siz görünen sıkıntılı, mutsuz zamanlarımız olur ki bunları küçüi faaliyetlere küçük bir zaman ayırma veya o gün bir yetimin t gidermemiz mümkün olabilir. Biz bunların yerine sonuçta on yoluna gidersek bundan sadece kendimiz değil ülke de bir ka^ ötekiler bizim iç dünyamıza tazelik de katarlar. İçlerinde (sebeb sıkıntıları olan bazı kişilere biz Hz. Pei/gamber (s.a)'in, bu dönüşmesi için; Bir jetimin başını okşai/ıp doldurmaları ueya b maları, tavsiyesinde bulunduğunu görürüz^.
- Ümitsizliğe düşme: Ümitsizlik de kendine göre olum; tip içimizdeki ışığı söndürücü olur. Ümitsizlik içine düşen keı yeceği için onun başkasını sevmesi de zor olur. Burada biz2 ve ilgiye ihtiyacı vardır. Kur’an; önceden günâhlar işledi di düşmesi noktasında mü’min kişileri uyarıp onları güzel yoldc ter ve burada Yüce Rahman kendi rahmetini ortaya koyar^^ iç dünyamızı karartan şeylerden bizi ferahlatacak gelişmeleri zamanda ortaya çıkması imkânsız değildir. Bir âyette; Yağmu tiği ilerde Rahman’ın insanlara onu indirip bu rahmetini her söz edilir^. İşte bu rahmet misali hiç beklenmedik bir zam ferahlatacak nice rahmet serpintileriyle karşılaşabiliriz. Um dağlar misali, kendine çeker. Halk arasındaki “Allah’tan ümi ilgili âyetlerin bir dile getiriliş şekli olmalıdır. Allah’tan umul bağlantı kurma olduğundan en azından bu, sevap kazanı ayakta tutacaktır. yetiştirilirken bununla bitlikte belki bundan ouı e ona ihtiyat ı olan sevgi ve şefkat de verilmelidlı l lerke UM \e heı V.O, uoun i'klufiu gibi ri/ellikle sahipsiz çocukların sevgiye tlaha biı ihtiva. I oluı ‘.ev.|i o knılaı aslı bir ihtiyaçtır ki ondan mahrumiyet kişiyi olume bile ıi.'lıiıUı vt' .ı.KUı ımişluı. Sahipleri tarafından terkedilmiş köpreklenn bile uıh halleıinin b.«'ulnp bu yii/den tmlartlan ölüme gidenler olduğundan srv edıllı Hulasa ba-^kalaıını sı'vıuek seven için de bir ihtiyaçtır. Daha başka bit ifadeyle ■.övleisek, Se\ nu-k tle sevilmek de bir ihtiyaçtır.
«• Srejfl i'«* (lııo: İki ikisi ilgili bilim adamlarının söylediğine göre, hasta un bile Ivlınvasııula ılegişiklik yapıp onun iyileşmesinde ilâç gibi bir etki yapst^fril nekfetliıU'i 1 lalla binada kişi, haberi olmadan gıyabında yapılan dutidan bil ılnmlu vöıuk* elklleııebilmektedir Sevginin kişide omurilik iliğinin oluşup urt nesine yol açlığı bile söylenir. Burada Hz Peygamber’in hzksta ziyaretuıe ola eşvıklepnı İm yönde ile değerlendirmek yerinde olur. Ancak bunun hekimi mlvradesi ıblçUsiııule olması gerektiği de unutulmamalıdır Dilimu Turkçed Trnilnr iirımon olmak. \^atasına merhem olmak gibi sözler vardır Sevgi de \ lermandıı ve o, yardım ve d<ıyanışmanın bir boyutudur
d. İnftanla maddî nesneler arasında karşılıklı sei'gl etkileşimi:guia de estambul yazdı..
